Czym jest upadłość konsumencka i jak może pomóc dłużnikowi?

Przepisy dotyczące postępowania upadłościowego osób nieprowadzących działalności gospodarczej, zwanego potocznie upadłością konsumencką, funkcjonują w obecnym kształcie od stycznia 2015 roku. Składanie wniosków o upadłość konsumencką oraz ogłaszanie upadłości zostało wówczas uproszczone, wprowadzono bowiem możliwość zawarcia układu z wierzycielami. Mimo to nadal postępowanie upadłościowe jest postępowaniem sądowym, a od konsumenta wymaga się spełnienia szeregu warunków, które podlegają analizie i ocenie sądu. Jednak konsument ubiegający się o ogłoszenie upadłości ma możliwość odniesienia znacznych korzyści w przypadku pozytywnego rozpatrzenia wniosku.

1. Upadłość konsumencka – ważne informacje

• Zgodnie z oficjalnym poradnikiem Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, jako upadłość konsumencką należy rozumieć redukcję lub umorzenie zobowiązań osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej w przypadku zaistnienia niewypłacalności.
• Niewypłacalność w świetle obowiązujących przepisów rozumie się jako sytuację, w której dłużnik nie wykonuje wymagalnych zobowiązań pieniężnych.
• By możliwe było szersze zastosowanie przepisów o upadłości konsumenckiej, w nowelizacji ustawy nie pojawiły się obecne wcześniej zastrzeżenia, że przyczyny niewypłacalności muszą być niezależne od wnioskodawcy.

Celem ogłoszenia upadłości konsumenckiej jest oddłużenie niewypłacalnej osoby. Możliwe jest umorzenie całości lub części długu w stosunku do jednego lub wielu wierzycieli. Jednocześnie ogłoszenie upadłości konsumenckiej umożliwia wierzycielom odzyskanie należności.

2. Kto może ogłosić upadłość konsumencką?

Upadłość konsumencką może ogłosić każda osoba fizyczna, która nie prowadzi działalności gospodarczej lub minął rok od momentu wykreślenia jej z rejestru wspólników osobowych spółek handlowych. Sąd może rozpocząć postępowanie upadłościowe jedynie na wniosek zadłużonego konsumenta. Wnioski wierzycieli, prokuratorów, byłych wspólników, małżonków ani organizacji społecznych nie są uwzględnione w przepisach.
Jeśli powyższe warunki są spełnione, konsument może złożyć wniosek w dowolnym momencie.

3. W jakiej sytuacji można ogłosić upadłość konsumencką?

Wniosek o upadłość konsumencką może złożyć osoba, która ma długi z tytułu wcześniej prowadzonej działalności gospodarczej, której upadłość nie została ogłoszona w odpowiednim momencie. Zadłużenie może wynikać także z tytułu zaciągniętych kredytów mieszkaniowych, kredytów ratalnych, kredytów gotówkowych, kredytów na karcie debetowej czy pożyczek gotówkowych zaciągniętych w firmach innych niż banki.

Każda osoba, która od co najmniej trzech miesięcy nie jest zdolna do regulowania zobowiązań pieniężnych może być uznana za niewypłacalną. Czynnikiem, na podstawie którego można domniemywać, że osoba jest niewypłacalna, jest brak środków na bieżące rachunki i artykuły codziennego użytku oraz na spłatę zaciągniętych pożyczek lub kredytów.

4. Jakie są korzyści z ogłoszenia upadłości konsumenckiej?

• Zawieszenie postępowań o zapłatę (egzekucyjnych, windykacyjnych, sądowych)
• Zaprzestanie naliczania odsetek
• Umorzenie zobowiązań
• Wykreślenie z rejestru dłużników Krajowego Rejestru Sądowego
• Wykreślenie z rejestru dłużników biur informacji gospodarczej

Konsument, składając wniosek o upadłość, jest zobowiązany do sporządzenia listy majątku. Tylko te składniki majątku, które mają faktyczną wartość rynkową i mogą zostać zbyte, podlegają zajęciu. W Kodeksie postępowania cywilnego określony jest katalog rzeczy i praw, które nie mogą zostać zajęte. Jego celem jest zapewnienie upadłemu konsumentowi i jego rodzinie godnych warunków egzystencjalnych i możliwości nowego startu: zdobycia legalnego zatrudnienia oraz przywrócenia do normalnego funkcjonowania społecznego.